Khai mạc Hội nghị khoa học và công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 16

Sáng 08/10/2025, tại thành phố Đà Nẵng đã diễn ra Lễ khai mạc Hội nghị VINANST-16. Đây là sự kiện khoa học quan trọng, quy tụ đông đảo các nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên, nghiên cứu sinh và sinh viên trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử (NLNT), cùng sự tham gia và đồng hành của nhiều tổ chức, viện nghiên cứu, trường đại học và các đối tác quốc tế. Hội nghị không chỉ là nơi gặp gỡ và trao đổi các kết quả nghiên cứu, ứng dụng mới trong lĩnh vực KH&CN hạt nhân, mà còn là diễn đàn nhằm thảo luận những vấn đề thời sự của KH&CN hạt nhân quốc tế và ứng dụng NLNT ở các lĩnh vực kinh tế - xã hội khác nhau.

Hội nghị khoa học và công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 16 diễn ra tại thành phố Đà Nẵng.

Việt Nam ưu tiên phát triển NLNT bền vững và an toàn

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định khẳng định, Hội nghị VINANST-16 là một hoạt động thiết thực triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với VINATOM ngày 04/9/2025, được nêu trong Thông báo số 321-TB/VPTW của Văn phòng Trung ương Đảng.

Thứ trưởng chỉ rõ, thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, ngành NLNT Việt Nam cần phát triển bền vững, thận trọng, từng bước, không đánh đổi an toàn lấy tiến độ hay quy mô, xây dựng văn hóa an toàn làm nền tảng, phát triển năng lực nội sinh và làm chủ công nghệ hạt nhân. Tăng cường đầu tư cho nghiên cứu khoa học, hạ tầng, đào tạo nhân lực chất lượng cao và chuẩn bị điều kiện KH&CN cho phát triển chương trình điện hạt nhân trong tương lai.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định phát biểu tại Hội nghị.

Thứ trưởng Lê Xuân Định cho biết, "Hội nghị lần này cũng nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế, đây là dịp quan trọng để các nhà khoa học, cơ quan quản lý, các tổ chức trong và ngoài nước cùng trao đổi, chia sẻ kết quả nghiên cứu, sáng kiến và giải pháp nhằm cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư vào thực tiễn phát triển ngành NLNT Việt Nam". Đồng thời, Thứ trưởng đánh giá cao sự tham gia, hỗ trợ của các tổ chức quốc tế như Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), Văn phòng RCA, cùng sự hợp tác của các cơ quan nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trong và ngoài nước. Sự hiện diện và đồng hành của các đại biểu là minh chứng cho tinh thần hợp tác quốc tế sâu rộng, góp phần nâng cao năng lực KH&CN hạt nhân của Việt Nam trong giai đoạn mới.

Tại sự kiện, bà Mizonova Maria Georgievna, Tổng Lãnh sự Liên bang Nga tại Đà Nẵng cho biết, Liên bang Nga luôn là đối tác tin cậy của Việt Nam trong lĩnh vực hạt nhân, từ cung cấp thiết bị, nhiên liệu, đào tạo chuyên gia đến triển khai các dự án nghiên cứu chung.

Theo bà Mizonova Maria Georgievna, Việt Nam và Liên bang Nga đã đạt nhiều kết quả tích cực, như: Cung cấp nhiên liệu cho lò phản ứng nghiên cứu Đà Lạt, triển khai Trung tâm Khoa học và Công nghệ Hạt nhân tại Đồng Nai và chuẩn bị dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1. Các cơ sở nghiên cứu tiên tiến của Nga, như Lò phản ứng nơtron nhanh đa năng tại Dimitrovgrad hay Viện Liên hợp Nghiên cứu Hạt nhân tại Dubna, luôn mở cửa đón các nhà khoa học Việt Nam.

Nhờ nền tảng khoa học vững chắc do VINATOM và các cơ quan thuộc Bộ KH&CN xây dựng, Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển toàn diện các lĩnh vực như điện hạt nhân công suất lớn, lò phản ứng mô-đun nhỏ, y học hạt nhân, sản xuất tinh thể silic cho ngành công nghiệp bán dẫn và các lĩnh vực khác.

Bà Mizonova nhấn mạnh, ngành NLNT của Nga đã phát triển gần 80 năm kể từ khi nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Obninsk đi vào hoạt động. Dù xu thế năng lượng tái tạo gia tăng, Nga vẫn tin tưởng công nghệ hạt nhân sẽ đóng vai trò chủ đạo trong tương lai, từ động cơ tàu thủy, tên lửa, nhà máy điện di động đến các hệ thống công suất lớn với chu trình khép kín.

Liên bang Nga sẵn sàng hợp tác toàn diện với Việt Nam trong lĩnh vực NLNT, từ xây dựng công trình, nghiên cứu chung, đào tạo nhân lực chuyên ngành. Liên bang Nga sẵn sàng cung cấp công nghệ hạt nhân hiện đại, an toàn.

Đại sứ quán và các Tổng lãnh sự quán Nga tại Việt Nam cam kết tiếp tục hỗ trợ, chia sẻ thông tin và thúc đẩy hợp tác song phương trong lĩnh vực hạt nhân, coi đây là một cấu phần quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Tổng lãnh sự Liên bang Nga tại Đà Nẵng, bà Mizonova Maria Georgievna phát biểu tại Hội nghị.

Thúc đẩy phát triển và ứng dụng NLNT

Trong hơn 40 năm qua, ngành NLNT Việt Nam đã có nhiều bước tiến quan trọng. Từ nghiên cứu cơ bản, ứng dụng trong y tế, nông nghiệp, công nghiệp, đến an toàn bức xạ, quan trắc môi trường, đào tạo nguồn nhân lực và từng bước tiếp cận các công nghệ hạt nhân tiên tiến trên thế giới. Những đóng góp này đã góp phần thiết thực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và an ninh năng lượng của đất nước.

Trong những năm gần đây, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển và ứng dụng NLNT vì mục đích hòa bình, phục vụ hiệu quả cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo vệ môi trường, chăm sóc sức khỏe nhân dân và phát triển bền vững.

Đặc biệt, ngày 05/02/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 245/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch phát triển, ứng dụng NLNT thời kỳ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Quy hoạch này xác định rõ các định hướng lớn về nghiên cứu, phát triển hạ tầng kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực và tăng cường hợp tác quốc tế, hướng tới việc ứng dụng rộng rãi công nghệ hạt nhân trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội.

Luật NLNT (sửa đổi) cũng đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/01/2026 có nhiều đổi mới mang tính đột phá, trong đó nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quản lý an toàn bức xạ, an ninh nguồn phóng xạ; mở rộng cơ chế khuyến khích đầu tư, hỗ trợ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực hạt nhân cũng như hoàn thiện hệ thống pháp lý về ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân, phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành NLNT tại Việt Nam.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng cho biết, hiện nay, thành phố Đà Nẵng có khoảng trên 500 cơ sở bức xạ, tập trung chủ yếu trong việc ứng dụng bức xạ, đồng vị phóng xạ trong công tác khám, chữa bệnh với nhiều kỹ thuật tiên tiến của y học hạt nhân, ung bướu, xạ trị. Bên cạnh đó, có các cơ sở sử dụng nguồn phóng xạ, thiết bị bức xạ trong công tác kiểm tra an ninh, soi chiếu, chiếu xạ công nghiệp, bảo quản thực phẩm… đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội của thành phố. Công tác quản lý nhà nước về ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ; an toàn bức xạ và hạt nhân trên địa bàn Đà Nẵng được đảm bảo. Thành phố đã thành lập Ban chỉ huy và ban hành kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân, tổ chức diễn tập hằng năm nhằm chủ động ứng phó kịp thời khi có sự cố và nâng cao khả năng phối hợp giữa các lực lượng liên ngành cũng như nhận thức cộng đồng về an toàn bức xạ hạt nhân.

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng phát biểu tại Hội nghị.

Với nhận thức sâu sắc về các giá trị của việc ứng dụng NLNT trong nhiều ngành, từ sản xuất công nghiệp, chế biến nông sản, y học hạt nhân, đến xử lý môi trường và giám sát tài nguyên thiên nhiên, Đà Nẵng mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, hợp tác của các Bộ, ngành liên quan, tổ chức quốc tế, chuyên gia, nhà khoa học để ứng dụng công nghệ, kỹ thuật hạt nhân phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và chăm sóc sức khỏe nhân dân cũng như nâng cao năng lực nội sinh, tăng khả năng ứng phó với các thách thức hiện nay.

Ông Phạm Đức Ấn bày tỏ tin tưởng, với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các Bộ/ban/ngành và các cơ quan có liên quan, đặc biệt là Bộ KH&CN, sự tham gia tích cực của cộng đồng khoa học và sự phối hợp hiệu quả giữa các địa phương, doanh nghiệp và tổ chức liên quan, lĩnh vực NLNT sẽ tiếp tục được triển khai theo hướng an toàn, hiện đại, bền vững, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.

Với hơn 200 báo cáo khoa học thuộc nhiều lĩnh vực từ nghiên cứu cơ bản, phát triển công nghệ, ứng dụng trong thực tiễn đến quản lý an toàn, Hội nghị VINANST-16 sẽ là diễn đàn khoa học rộng mở, nơi các nhà khoa học Việt Nam và quốc tế trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời đề xuất các hướng đi mới, phù hợp với nhu cầu phát triển của đất nước.

Các đại biểu tham dự Hội nghị VINANST-16.

Hội nghị KH&CN hạt nhân toàn quốc được tổ chức hai năm một lần, là sự kiện quan trọng trong hoạt động nghiên cứu, triển khai và ứng dụng của ngành NLNT Việt Nam. Hội nghị là nơi gặp gỡ và trao đổi các kết quả nghiên cứu, ứng dụng mới trong lĩnh vực KH&CN hạt nhân của các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành cả ở trong và ngoài nước. Đặc biệt, Hội nghị là cơ hội để các nghiên cứu viên trẻ trong nước có cơ hội giao lưu và trao đổi trau dồi thêm kiến thức chuyên môn cũng như các kỹ năng thực tế khác.

Theo Cổng TTĐT Bộ KH&CN