Hợp tác của IAEA về Hệ thống thông báo bảo vệ các cơ sở hạt nhân khỏi thiên tai
08:08 20/10/2021: Với ít hoặc không có cảnh báo, các cơ sở hạt nhân trên khắp thế giới có thể phải đối mặt với các hiểm họa thiên nhiên, từ lũ lụt, động đất đến phun trào núi lửa, cháy rừng và hơn thế nữa. Để hỗ trợ các nhà máy điện hạt nhân, lò phản ứng nghiên cứu và các cơ sở xử lý vật liệu hạt nhân khác trong ứng phó với những sự kiện bất lợi bên ngoài này, IAEA đang phát triển một hệ thống sẽ đưa ra cảnh báo về những sự kiện có thể ảnh hưởng đến các địa điểm hạt nhân.
Sau đó, hệ thống sẽ kích hoạt ứng phó và các dịch vụ được cung cấp của IAEA. Paolo Contri, Trưởng Bộ phận Sự kiện bên ngoài của IAEA cho biết: “Các rủi ro do thiên tai gây ra đang gia tăng về tần suất và cường độ do biến đổi khí hậu”. Theo Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu, biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng nhiều đến thời tiết và khí hậu ở mọi khu vực trên toàn cầu. Contri nói thêm: “Hệ thống thông báo sự kiện bên ngoài mới của chúng tôi sẽ giúp các quốc gia ngăn ngừa, giảm thiểu và quản lý các rủi ro liên quan đến thiên tai”.
Hệ thống, viết tắt là EENS, đang được phát triển với sự hợp tác của Trung tâm Thảm họa Thái Bình Dương (PDC) của Đại học Hawaii và Tenefit, một nhà phát triển ứng dụng Internet. Các công nghệ và phương pháp của PDC bắt nguồn để giúp bảo vệ Quần đảo Hawaii và các cộng đồng dễ bị tổn thương trên khắp Thái Bình Dương khỏi các hiểm họa thiên nhiên và đã mở rộng theo thời gian để phủ khắp thế giới. “Chúng tôi hiểu tầm quan trọng của việc quan trắc, cảnh báo và đánh giá rủi ro, đặc biệt là khi chúng tôi quan sát các hiện tượng biến đổi khí hậu cũng như tần suất và mức độ nghiêm trọng gia tăng của các hiểm họa thiên nhiên”, Phó Giám đốc điều hành của PDC Chris Chiesa cho biết.
EENS sẽ dựa trên hệ thống DisasterAWARE của PDC, một nền tảng cảnh báo sớm và quan trắc nhiều mối nguy hiểm. EENS sẽ cung cấp cho IAEA quyền truy cập vào thông tin về nguy cơ và tác động để phản ứng kịp thời với các sự kiện có thể đe dọa đến sự an toàn của các cơ sở hạt nhân. Quan trắc các mối nguy hại và đánh giá tác động
Hệ thống thông báo sẽ bao gồm hai mô-đun chính: Hệ thống cảnh báo và Dự báo thiệt hại do sự kiện bên ngoài. Hệ thống DisasterAWARE sẽ cung cấp cho Hệ thống cảnh báo trong thời gian thực và quan trắc toàn cầu về các mối nguy hại có thể ảnh hưởng đến các cơ sở hạt nhân. Mô-đun dự báo, sẽ nhận thông tin từ Hệ thống cảnh báo, sẽ đưa ra ước tính sơ bộ về tác động đối với các cơ sở hạt nhân và các khu vực đông dân cư. Contri cho biết: “Hệ thống thông báo sẽ theo dõi toàn cầu trong thời gian thực để ghi lại sự khởi đầu của các sự kiện quan trọng bên ngoài, với các giá trị kích hoạt về mức độ nghiêm trọng và khả năng phá hủy của chúng” Contri nói.
Một báo cáo, dựa trên dự báo thiệt hại, sẽ được gửi đến Trung tâm Sự cố và Khẩn cấp của IAEA (IEC) trong vòng 30 phút. IEC là đầu mối toàn cầu về chuẩn bị, thông tin và ứng phó khẩn cấp quốc tế với các sự cố và trường hợp khẩn cấp về hạt nhân và phóng xạ. Báo cáo sẽ bao gồm một bản đồ và bảng dữ liệu, mô tả các đặc điểm của mối nguy hiểm. Contri cho biết: “EENS sẽ cung cấp đánh giá kịp thời về các tác động và cho phép IAEA tổ chức và đưa ra ứng phó kịp thời đối với các nguy cơ đe dọa cơ sở hạt nhân”.
Thông tin này rất quan trọng để IEC có thể nhanh chóng hỗ trợ một quốc gia bị ảnh hưởng. Dựa trên Công ước hỗ trợ, IEC mở rộng cung cấp hỗ trợ, ví dụ, khi một trận động đất có cường độ lớn hơn 6,5 độ richter tấn công một thành phố có dân số lớn hơn 50.000 người. Quốc gia cũng có thể đề xuất và yêu cầu hỗ trợ để đảm bảo cho các nguồn phóng xạ trong bệnh viện và các tòa nhà khác có thể bị ảnh hưởng.
Ví dụ, trong trường hợp có sóng thần, báo cáo sẽ bao gồm một bản đồ lan truyền, nguồn gốc của sóng thần và thời gian dự kiến tràn vào địa điểm cơ sở hạt nhân. Contri giải thích: “Các chuyên gia của IAEA sẽ theo dõi diễn biến của sự kiện và nếu có thể sẽ thu thập thông tin chi tiết về thiệt hại đối với các địa điểm và cơ sở hạt nhân bị ảnh hưởng. Thông tin này sẽ cho phép IAEA phát triển một bản đánh giá về thiệt hại đối với các cơ sở có thể hướng dẫn cách ứng phó cho các sự kiện trong tương lai. Bài học kinh nghiệm và dữ liệu thu thập được thông qua hệ thống thông báo sẽ được chia sẻ với cộng đồng hạt nhân, được xác nhận bởi các đoàn công tác thực tế và được phân tích sâu hơn để hướng các chương trình và dịch vụ của chúng tôi.”
Trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển EENS, hệ thống thông báo sẽ được cấu hình cho hai mối nguy hiểm ưu tiên - động đất và lốc xoáy. Hệ thống sau đó sẽ được mở rộng đối với các trận bão lốc, sóng thần, cháy rừng, lũ lụt và núi lửa phun trào. EENS dự kiến sẽ ra mắt vào năm 2022.