|
|
Chỉ Một Trái Đất: 4 cách khoa học hạt nhân giúp bảo vệ môi trường
Dưới đây là 4 cách mà khoa học và công nghệ hạt nhân đang đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, bảo tồn và phục hồi môi trường của chúng ta.
1. Giảm thiểu biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt và nguyên nhân - ở một mức độ lớn - bởi lượng khí thải carbon từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Việc giảm thiểu và cuối cùng chấm dứt lượng khí thải carbon đòi hỏi một nỗ lực lớn, có sự phối hợp của các chính phủ, ngành công nghiệp và người dân để cắt giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào nhiên liệu hóa thạch và chuyển đổi sang các nguồn năng lượng carbon thấp như năng lượng tái tạo và năng lượng hạt nhân.
Điện hạt nhân chiếm khoảng 10% lượng điện của thế giới và hơn 1/4 lượng điện carbon thấp. Khi sản xuất điện, một nhà máy điện hạt nhân hầu như không tạo ra khí thải carbon và do đó có thể đóng một vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang một tương lai năng lượng phát thải thấp. IAEA hỗ trợ các quốc gia theo đuổi các chương trình điện hạt nhân và cung cấp kiến thức về cách năng lượng hạt nhân có thể đóng góp vào quá trình khử cacbon và hành động kịp thời với khí hậu. Gần đây, IAEA đã đưa ra sáng kiến theo dõi nhanh quá trình phát triển hydro từ hạt nhân để giúp khử cacbon trong các lĩnh vực phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch thách thức nhất, chẳng hạn như công nghiệp nặng và vận tải.
2. Tái chế nhựa
Kể từ năm 1950 đến nay, hơn 8 tỷ tấn nhựa đã được sản xuất. Ô nhiễm nhựa đã trở thành một trong những thách thức môi trường toàn cầu cấp bách nhất hiện nay, cả trên đất liền và trên biển, làm chết động vật và chim biển và bắt đầu xâm nhập vào lưới thức ăn. Gần như không có đủ nhựa được tái chế hoặc có thể được tái chế bằng các phương pháp thông thường, vì vậy IAEA đang làm việc với các quốc gia để tìm ra giải pháp với sự hỗ trợ của công nghệ bức xạ.
Năm ngoái, IAEA đã đưa ra sáng kiến NUTEC Plastics, một sáng kiến hỗ trợ sử dụng các phương pháp hạt nhân chuyên dụng để theo dõi và định lượng chính xác chuyển động và tác động của các hạt vi nhựa và các chất đồng nhiễm liên quan trong môi trường - cho phép các chuyên gia xác định tình trạng và xu hướng của nhựa trên biển, đánh giá tác động của chúng đối với động vật biển, và xây dựng các kịch bản rủi ro để đưa ra quyết định đúng đắn.
Sáng kiến này cũng giúp tạo ra nhiều loại nhựa có thể tái chế hơn. Sử dụng các quy trình bức xạ như liên kết ngang, cắt chuỗi, ghép và thay đổi bề mặt, các chuyên gia có thể giúp biến nhựa không thể tái chế trước đây thành nhựa có thể tái chế.
3. Quan trắc ô nhiễm môi trường
Nhiều hoạt động trong thế giới hiện đại thải ra môi trường các chất ô nhiễm. Ô nhiễm không khí, nước hoặc đất tác động và trở thành một phần của các chu trình sinh học, địa chất và hóa học. Sử dụng các kỹ thuật và công cụ hạt nhân, các chuyên gia có thể nghiên cứu các quá trình này để xử lý các chất ô nhiễm và các địa điểm bị ô nhiễm.
Trong không khí, các công cụ đồng vị và hạt nhân được sử dụng để theo dõi đường đi của kim loại nặng, khí nhà kính, khí và các hạt phóng xạ qua bầu khí quyển.
Trên đất liền, các kỹ thuật hạt nhân có thể xác định và đo chính xác các chất ô nhiễm. Sử dụng các kỹ thuật này, IAEA hỗ trợ các quốc gia quan trắc, mô hình hóa và đánh giá các sáng kiến bảo vệ môi trường.
Trên biển, các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị tiên tiến có thể quan trắc chính xác ô nhiễm, giảm thiểu tác động của các sự cố và giảm thiểu ảnh hưởng đối với dân cư địa phương. Vào tháng 1, Peru đã bị một vụ tràn dầu lớn do sóng thần từ một trận động đất cách xa ở Tonga và IAEA đã cử một phái đoàn chuyên gia tìm hiểu thực tế để hỗ trợ các nỗ lực của quốc gia trong việc làm sạch dầu tràn và giám sát các tác động của nó.
4. Quản lý nguồn nước ngọt
Cuộc sống của con người phụ thuộc vào sự sẵn có của nước. Đảm bảo rằng nước chúng ta lấy để uống, công nghiệp và nông nghiệp có thể đạt được bền vững bằng cách đo tỷ lệ đồng vị trong nước - một lĩnh vực khoa học được gọi là thủy văn đồng vị.
IAEA hỗ trợ các quốc gia thông qua phòng thí nghiệm thủy văn đồng vị với việc áp dụng các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị trong tất cả các khía cạnh của đánh giá, quản lý và bảo vệ tài nguyên nước. Ví dụ, ở Zimbabwe, IAEA đang giúp các chuyên gia sử dụng kỹ thuật đồng vị để đánh giá sự tương tác của nước ngầm và hệ thống sông, để quản lý tốt hơn nguồn nước ngọt, đối phó với ô nhiễm và đảm bảo cung cấp nước an toàn cho người dân. Ở Bolivia, các kỹ thuật hạt nhân đang được sử dụng để theo dõi sự rút của sông băng và tác động của nó đối với các vùng đất ngập nước.
08:08 10/06/2022: Hôm nay là Ngày Môi trường Thế giới, ngày quốc tế kêu gọi hành động tập thể, thay đổi trên quy mô toàn cầu để kỷ niệm, bảo vệ và phục hồi hành tinh của chúng ta. Trong một thời gian dài, con người đã khai thác quá mức và làm ô nhiễm môi trường tự nhiên, và hậu quả là rất nghiêm trọng: biến đổi khí hậu mất kiểm soát, mất đa dạng sinh học, sự xuất hiện và lây lan của các bệnh mới. Tuy nhiên, hy vọng sẽ không mất đi và có các giải pháp có thể khắc phục những thiệt hại gây ra và đưa hành tinh của chúng ta đi trên con đường phục hồi - một số giải pháp này dựa vào khoa học hạt nhân.
1. Giảm thiểu biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt và nguyên nhân - ở một mức độ lớn - bởi lượng khí thải carbon từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Việc giảm thiểu và cuối cùng chấm dứt lượng khí thải carbon đòi hỏi một nỗ lực lớn, có sự phối hợp của các chính phủ, ngành công nghiệp và người dân để cắt giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào nhiên liệu hóa thạch và chuyển đổi sang các nguồn năng lượng carbon thấp như năng lượng tái tạo và năng lượng hạt nhân.
Điện hạt nhân chiếm khoảng 10% lượng điện của thế giới và hơn 1/4 lượng điện carbon thấp. Khi sản xuất điện, một nhà máy điện hạt nhân hầu như không tạo ra khí thải carbon và do đó có thể đóng một vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang một tương lai năng lượng phát thải thấp. IAEA hỗ trợ các quốc gia theo đuổi các chương trình điện hạt nhân và cung cấp kiến thức về cách năng lượng hạt nhân có thể đóng góp vào quá trình khử cacbon và hành động kịp thời với khí hậu. Gần đây, IAEA đã đưa ra sáng kiến theo dõi nhanh quá trình phát triển hydro từ hạt nhân để giúp khử cacbon trong các lĩnh vực phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch thách thức nhất, chẳng hạn như công nghiệp nặng và vận tải.
2. Tái chế nhựa
Kể từ năm 1950 đến nay, hơn 8 tỷ tấn nhựa đã được sản xuất. Ô nhiễm nhựa đã trở thành một trong những thách thức môi trường toàn cầu cấp bách nhất hiện nay, cả trên đất liền và trên biển, làm chết động vật và chim biển và bắt đầu xâm nhập vào lưới thức ăn. Gần như không có đủ nhựa được tái chế hoặc có thể được tái chế bằng các phương pháp thông thường, vì vậy IAEA đang làm việc với các quốc gia để tìm ra giải pháp với sự hỗ trợ của công nghệ bức xạ.
Năm ngoái, IAEA đã đưa ra sáng kiến NUTEC Plastics, một sáng kiến hỗ trợ sử dụng các phương pháp hạt nhân chuyên dụng để theo dõi và định lượng chính xác chuyển động và tác động của các hạt vi nhựa và các chất đồng nhiễm liên quan trong môi trường - cho phép các chuyên gia xác định tình trạng và xu hướng của nhựa trên biển, đánh giá tác động của chúng đối với động vật biển, và xây dựng các kịch bản rủi ro để đưa ra quyết định đúng đắn.
Sáng kiến này cũng giúp tạo ra nhiều loại nhựa có thể tái chế hơn. Sử dụng các quy trình bức xạ như liên kết ngang, cắt chuỗi, ghép và thay đổi bề mặt, các chuyên gia có thể giúp biến nhựa không thể tái chế trước đây thành nhựa có thể tái chế.
3. Quan trắc ô nhiễm môi trường
Nhiều hoạt động trong thế giới hiện đại thải ra môi trường các chất ô nhiễm. Ô nhiễm không khí, nước hoặc đất tác động và trở thành một phần của các chu trình sinh học, địa chất và hóa học. Sử dụng các kỹ thuật và công cụ hạt nhân, các chuyên gia có thể nghiên cứu các quá trình này để xử lý các chất ô nhiễm và các địa điểm bị ô nhiễm.
Trong không khí, các công cụ đồng vị và hạt nhân được sử dụng để theo dõi đường đi của kim loại nặng, khí nhà kính, khí và các hạt phóng xạ qua bầu khí quyển.
Trên đất liền, các kỹ thuật hạt nhân có thể xác định và đo chính xác các chất ô nhiễm. Sử dụng các kỹ thuật này, IAEA hỗ trợ các quốc gia quan trắc, mô hình hóa và đánh giá các sáng kiến bảo vệ môi trường.
Trên biển, các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị tiên tiến có thể quan trắc chính xác ô nhiễm, giảm thiểu tác động của các sự cố và giảm thiểu ảnh hưởng đối với dân cư địa phương. Vào tháng 1, Peru đã bị một vụ tràn dầu lớn do sóng thần từ một trận động đất cách xa ở Tonga và IAEA đã cử một phái đoàn chuyên gia tìm hiểu thực tế để hỗ trợ các nỗ lực của quốc gia trong việc làm sạch dầu tràn và giám sát các tác động của nó.
4. Quản lý nguồn nước ngọt
Cuộc sống của con người phụ thuộc vào sự sẵn có của nước. Đảm bảo rằng nước chúng ta lấy để uống, công nghiệp và nông nghiệp có thể đạt được bền vững bằng cách đo tỷ lệ đồng vị trong nước - một lĩnh vực khoa học được gọi là thủy văn đồng vị.
IAEA hỗ trợ các quốc gia thông qua phòng thí nghiệm thủy văn đồng vị với việc áp dụng các kỹ thuật hạt nhân và đồng vị trong tất cả các khía cạnh của đánh giá, quản lý và bảo vệ tài nguyên nước. Ví dụ, ở Zimbabwe, IAEA đang giúp các chuyên gia sử dụng kỹ thuật đồng vị để đánh giá sự tương tác của nước ngầm và hệ thống sông, để quản lý tốt hơn nguồn nước ngọt, đối phó với ô nhiễm và đảm bảo cung cấp nước an toàn cho người dân. Ở Bolivia, các kỹ thuật hạt nhân đang được sử dụng để theo dõi sự rút của sông băng và tác động của nó đối với các vùng đất ngập nước.
TTĐT, theo IAEA
Tin bài khác
Thống kê truy cập
Online: 210
Số lượt truy cập: 11433471
|
CỤC AN TOÀN BỨC XẠ VÀ HẠT NHÂN Địa chỉ: Tầng 14, 113 Trần Duy Hưng - Trung Hòa - Cầu Giấy - Hà Nội Điện thoại: (84-24).3942.8636 - Fax: (84-24).3822.0298 Email: atbx@most.gov.vn |
Lên đầu trang
 |